ความถี่วิทยุสื่อสาร

การแบ่งย่านความถี่วิทยุสื่อสาร (Spectrum Radio Communication Frequencies)

คลื่นวิทยุ (Radio Frequency) เป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่มีความถี่ตั้งแต่ 3Hz ถึง 3000GHz (3THz) คลื่นวิทยุถูกนำไปใช้ในการสื่อสารโทรคมนาคมอย่างแพร่หลาย และในการนำไปใช้งาน โดยมิให้เกิดการรบกวนกัน จึงมีการควบคุมอย่างเคร่งครัดตามกฎหมายของแต่ละประเทศ โดยมีการประสานงานกันโดยองค์กรกลางชื่อ สหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (ITU)

การจัดสรรความคลื่นถี่วิทยุเป็นย่านความถี่ต่างๆ ได้รับการจัดสรรโดย ITU เพื่อนำไปใช้กับเทคโนโลยีการสื่อสารโทรคมนาคมในรูปแบบที่แตกต่างกันไป บริการด้านสื่อสารโทรคมนาคมมากกว่า 40 บริการ ถูกควบคุมโดย ITU การนำคลื่นความถี่วิทยุไปใช้งานจะต้องได้รับอนุญาต และคลื่นความถี่วิทยุบางย่านที่ได้รับความนิยม เช่น คลื่นความถี่ที่ใช้ในงานโทรศัพท์มือ คลื่นความถี่ที่ให้บริการวิทยุกระจายเสียง หรือหรือสถานีโทรทัศน์ จะต้องขออนุญาตและจ่ายค่าเช่าหรือสัมปทาน จึงสามารถนำไปใช้งานได้ การประชุม ITU ได้การแบ่งย่านความถี่ตามลักษณะการใช้งาน หรือวัตถุประสงค์เดียวกัน โดยแบ่งออกเป็น 12 ย่าน ดังนี้

ย่านที่	อักษรย่อ	ย่านความถี่	ความยาวคลื่น
1	ELF	3–30 Hz	10,000km – 100,000km
2	SLF	30 Hz - 300 Hz	1,000km – 10,000km
3	ULF	300 Hz - 3000 Hz	100km – 1,000km
4	VLF	3 kHz - 30 kHz	10km - 100 km
5	LF	30 kHz - 300 kHz	1 km - 10 km
6	MF	300 kHz - 3000 kHz	100m - 1000m
7	HF	3 MHz to - 30 MHz	10m - 100m
8	VHF	30 MHz - 300 MHz	1m - 10m
9	UHF	300 MHz - 3000 MHz	10cm - 100cm
10	SHF	3 GHz - 30 GHz	1cm - 10cm
11	EHF	30 GHz - 300 GHz	1 mm - 10mm
12	THF	300 GHz - 3000 GHz	0.1mm - 1mm

ตารางที่ 1 ตารางการแบ่งย่านความถี่วิทยุของ ITU (Table of ITU Radio Bands)

ชื่อย่านความถี่	อักษรย่อ	ITU band	ช่วงความถี่	ความยาวคลื่น	ลักษณะการใช้งาน
Extremely low frequency	ELF	1	3–30 Hz	100,000 – 10,000 km	การสื่อสารกับเรือดำน้ำ
Super low frequency	SLF	2	30–300 Hz	10,000km – 1,000km	การสื่อสารกับเรือดำน้ำ
Ultra Low Frequency	ULF	3	300–3,000 Hz	1,000km – 100km	การสื่อสารใต้ทะเล, การสื่อสารภายในเหมืองแร่
Very Low Frequency	VLF	4	3–30 kHz	100km – 10km	การเดินเรือ, สัญญาณบอกเวลา, การสื่อสารใต้ทะเล, จอภาพอัตราการเต้นหัวใจแบบไร้สาย, ธรณีฟิสิกส์
Low Frequency	LF	5	30–300 kHz	10km – 1km	ระบบนำร่อง, สัญญาณบอกเวลา, วิทยุ AM แบบ Long-Wave, RFID, วิทยุสมัครเล่น
Medium Frequency	MF	6	300–3,000 kHz	1km – 100m	วิทยุ AM แบบ Medium-Wave, วิทยุสมัครเล่น, สัญญาณแจ้งเตือนหิมะถล่ม
High Frequency	HF	7	3–30 MHz	100m – 10 m	วิทยุ SW, วิทยุCB, วิทยุสมัครเล่น, วิทยุการบิน, เรดาห์, การเชื่อมลิงค์อัตโนมัติ
Very High Frequency	VHF	8	30–300 MHz	10m – 1m	วิทยุ FM, โทรทัศน์, การสื่อสารระหว่างพื้นดินสู่อากาศยาน และระหว่างอากาศยาน, การสื่อสารภาคพื้นดินไปยังสถานีเคลื่อนที่ทางทะเล, วิทยุสมัครเล่น, วิทยรายงานสภาพอากาศสภาพอากาศ
Ultra High Frequency	UHF	9	300–3,000 MHz	1m – 10cm	โทรทัศน์, เตาไมโครเวฟ, อุปกรณ์การสื่อสารด้วยไมโครเวฟ, วิทยุดาราศาสตร์, โทรศัพท์มือถือ, GPS, ระบบแลนไร้สาย, บลูทูธ, ซิกบี, วิทยุสมัครเล่น, วิทยุดาวเทียม, รีโมทคอนโทรล, วิทยุ GMRS, วิทยุ FRS, ระบบติดตามอากาศยานอัตโนมัติ ADS-B
Super High Frequency	SHF	10	3–30 GHz	10cm – 10mm	อุปกรณ์การสื่อสารด้วยไมโครเวฟ, วิทยุดาราศาสตร์, เทคโนโลยี DSRC, เรดาห์, การส่งภาพและเสียงผ่านดาวเทียม, การส่งสัญญาณโทรทัศน์แบบ DBS, วิทยุสมัครเล่น, วิทยุดาวเทียม, ระบบแลนไร้สาย
Extremely High Frequency	EHF	11	30–300 GHz	10mm –1mm	วิทยุดาราศาสตร์, สถานีทวนสัญญาณไมโครเวฟ, การส่งสัญญาณรีโมทด้วยไมโครเวฟ, อาวุธที่ใช้พลังงานคลื่นโดยตรง, เครื่องสแกนคลื่นขนาดมิลลิเมตร, ระบบแลนไร้สาย(802.11ad)
TeraHertz / Tremendously High Frequency	THz, THF	12	300–3,000 GHz	1mm – 0.1mm	ภาพทางการแพทย์เพื่อแทนที่รังสีเอกซ์, พลศาสตร์โมเลกุลแบบ Ultrafast, การควบแน่นทางฟิสิกส์, สเปกโทรสโกปีโดเมนเทอร์เฮิร์ทซ์, การคำนวณ / การสื่อสารแบบ TeraHertz, การสำรวจระยะไกล, วิทยุสมัครเล่น

ตารางที่ 2 ตารางการแบ่งย่านความถี่วิทยุของ ITU และตัวอย่างการนำไปใช้งาน
(Table of ITU Radio Bands & Example Uses)